De Russenoorlog
Texel beleefde vijf relatief rustige oorlogsjaren. Totdat Georgische soldaten daaraan in de nacht van 5 op 6 april 1945 een einde maakten en ons eiland het bloedige decor werd van ‘Europa’s laatste veldslag’. Luchtvaart- & Oorlogsmuseum Texel besteedt in een fraai vormgegeven tentoonstelling uitgebreid aandacht aan deze dramatische episode, die op Texel bekend werd als de ‘Russenoorlog’.
800 Georgische soldaten
De Russenoorlog werd ingeleid door ongeveer 800 Georgische soldaten. Zij waren aan het oostfront gevangengenomen en noodgedwongen in Duitse krijgsdienst getreden. Onbekend met de verschillen tussen alle Sovjet-volken noemden de Texelaars hen voor het gemak ‘Russen’.
In de nacht van 5 en 6 april 1945 kwamen deze soldaten massaal in opstand. Ze sneden bijna alle Duitsers in hun bataljon de keel door. Volgens ooggetuigen stroomde het bloed letterlijk door de kazernes.
Dagenlang werd daarna hevig gevochten
Even leek het eiland bevrijd. Maar de bezetter sloeg keihard terug. Al de volgende morgen vuurden de batterijen in Den Helder en op de zuidpunt van Texel bommen op Den Burg af. Dagenlang werd daarna hevig gevochten tussen de alsmaar aangevoerde Duitse versterkingen en het steeds kleiner wordende Georgische legertje.
De opstandelingen deden er alles aan om het vege lijf te redden. Ze zochten steun bij hulpvaardige Texelaars en dwongen die desnoods ook met geweld af. De strijd eindigde pas op 20 mei, toen Canadese bevrijders op Texel aankwamen, ruim twee weken nadat de vrede was getekend.
Kostte het leven aan 100 Texelaars en 565 Georgiërs
De gevolgen waren vreselijk. De Russenoorlog kostte het leven aan ongeveer 100 Texelaars en 565 Georgiërs. De bezetters voerden hun doden en gewonden direct af, waardoor het exacte aantal Duitse slachtoffers nooit bekend is geworden. Maar volgens schattingen waren het er zeker 1000.
Materiële schade
Ook de materiële schade was groot. Een groot deel van Den Burg lag in puin. In de polder Eierland gingen tientallen boerderijen in vlammen op en ook de kerk van De Waal werd verwoest. De vuurtoren, het laatste bolwerk van de Georgiërs, raakte zwaar beschadigd.
De Russenoorlog komt – evenals de luchtoorlog, de bouw van de Atlantikwall en andere gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog – uitvoerig aan bod in de tentoonstelling in het Luchtvaart- & Oorlogsmuseum Texel, die onder deskundige begeleiding door een grote groep vrijwilligers tot stand is gebracht.
