LUCHTVAART- &
OORLOGSMUSEUM TEXEL

Uit het archief: Assengangers

Het is best wel bijzonder dat er zoveel foto's van de "Assengangers" zijn gemaakt op de plek waar zij in de Tweede Wereldoorlog tewerk werden gesteld.
In de oorlog was het natuurlijk niet gebruikelijk om opnames te maken op locaties waar werd gewerkt aan militaire verdedigingslinies! Ons archief bevat echter zo’n veertig - veelal originele - foto’s.

De “Assengangers” - Even een korte uitleg…

In een bekendmaking die overal werd aangeplakt op 10 november 1944 werden op last van de Duitse Inselkommandant alle mannelijke personen van 17 t/m 35 jaar verzocht zich uiterlijk zaterdag 11 november te melden in Den Burg bij de voormalige Zeevaartschool aan het Schildereind.

Daarbij werd erop gewezen dat bij het niet verschijnen van de mannelijke inwoners, de familieleden zouden worden vastgenomen! Uiteindelijk zouden er circa 800 Texelaars (over de exacte aantallen bestaat wat verschil van mening) in drie verschillende ploegen vertrekken naar de omgeving rond Assen.

De eerste groep van ongeveer 200 Texelaars, waarvan er een aantal al op 9 november van de straat waren ‘geplukt’, vertrok al meteen op 10 november 1944 naar vliegveld De Kooy. Daar werd overnacht en de volgende dag vertrok men te voet en in slecht weer over de Afsluitdijk naar Leeuwarden. Op zondag 12 november vertrok een tweede groep van zo'n 500 mannen per boot uit de haven van Oudeschild naar Harlingen. Ook zij gingen vervolgens lopend naar de Friese hoofdstad. Beide groepen werden daarna vanuit Leeuwarden per trein naar de omgeving rond Assen overgebracht. Een laatste groep van circa 100 personen vertrok op 7 december van het eiland; Deze groep bestond uit mannen ouder dan 35 jaar, die door NSB-ers als 'staatsgevaarlijk' waren bestempeld.

De mannen werden in eerste instantie ondergebracht in scholen, waaronder de Vermeerschool en de Dr. de Visserschool in Assen. Later werden ze gehuisvest in het sanatorium Port Natal. Door de Duitse Organisation Todt werden ze ingezet bij het graven van tankgrachten en loopgraven in het Asser Bos en op het Balloërveld, beide onderdeel van de verdedigingslinie Frieslandriegel.

Uiteindelijk zijn de meeste Texelaars eind maart 1945 heelhuids teruggekeerd. Een kleine groep kwam met de Pinksterdagen thuis. Geen van allen kon vermoeden dat zij korte tijd later midden in het oorlogsgeweld terecht zouden komen... In de nacht van 5 op 6 april brak de Georgische Opstand uit op het eiland, waarbij er helaas alsnog een aantal "Assengangers" zijn omgekomen…

Created: 04 April 2023

Nieuws overzicht

THEMES IN OUR MUSEUM

Texel and the war

Texel and aviation

AVIATION & WAR MUSEUM TEXEL

Postweg 126
1795 JS
De Cocksdorp (Texel)
Tel: 0222-311689

OPENING HOURS

In 2025, open from Monday, April 14, to Sunday, October 26, daily from 10 a.m. to 5 p.m.

Tickets are available at the counter, reservation is not necessary
Adults € 8.00
Children from 6 to 12 years € 5.00
Discounts apply to groups, see below

DOG WITH YOU?

Unfortunately, dogs are not allowed inside the museum.
However, service dogs are permitted inside.

3D AUDIO TOUR BUNKER DE VLIJT

Every Wednesday to Saturday at 11:00 AM and 3:00 PM.
On Sunday only at 3:00 PM.
For adults only, from 13 years old
Duration maximum 1 hour including the walk there and back
Reservations are not possible, capacity is limited
Be present well in advance for an explanation

Together with a museum employee you walk to the bunker opposite the museum. In the bunker you will be taken into the conversations that were held there during the 2 most crucial days of the Georgian Uprising. Jetty Bakker also tells in a timeline her memories of the war on Texel and about her work for the Georgians. You will receive an explanatory handout in advance with a description of the dire circumstances in which the Georgian soldiers found themselves during those days. The 3D audio tour can be done in both Dutch, German and English.

GROUPS

Would you like to visit our museum with a group (from 12 people)? Then we appreciate it if you make a reservation via groepen@lomt.nl. You can also indicate whether you would like a guided tour.